آمار و ارقامی که سلطه رولکس بر صنعت ساعت سازی را تائید می کند، موجود و انکار ناپذیر است. از ارزیابی های آگاهی از برند گرفته تا پرسشنامه های گواهی کرنومتر در مورد قیمت حراجی و ارزش دست نخورده این ساعت ها، همگی گواه این واقعیت هستند. این حرف ها به این معنا است که نمی توانید به جمع آوری ساعت بپردازید ولی ساعت رولکس را در مجموعه خود در نظر نگیرید. کلکسیونرهای زیادی هستند که به برندهای دیگر فکر نمی کنند، ساعت های رولکس آنقدر متنوع هستند که می توانید تمام عمر از آنها لذت ببرید. حتی اگر جژئ افرادی هستید که ساعت رولکس را قبول ندارید، باید بدانید تاثیر این برند بر کل ساختار بازار دست دوم تعیین کننده نوع و نحوه جمع آوری کلکسیون ساعت است.

 پیشنهاد مشورت در مورد نحوه جمع آوری ساعت رولکس با وجود نظرات کارشناسان متعدد و نوشته های بسیار در این زمینه فوراً رد می شود، پس توجه داشته باشید که مطالب زیر در حد یک راهنمای مسیر و دیدگاه شخصی است نه یک امر مسلم. هدف از بحث در مورد اجتناب ناپذیری رولکس، جلب توجه شما به پیش بینی های احتمالی است چرا که در مورد نام  این برند جای هیچ شبهه ای نیست و البته شایسته است با خوشتن داری، محتاطانه و کلی صحبت کنیم. بنابراین، اطلاعات دقیق تر در مورد ساعت های خاص تنها از طریق شواهد موثق قابل استنباط هستند، نه بر اساس سوابق یک شرکت. البته منابع موثقی نیز در اختیار هستند که از میان آنها می توان به کتاب هایی اثر جیمز دولینگ و گویدو مونتانی، کاتالوگ های برتر حراجی ها (به خصوص آخرین مورد که توسط فیلیپس تهیه شده است) و جمعی از واسطه های کاربلد اشاره کرد که مشهورترین آنها در وب سایت دیوید دوگان و کلوپ ساعت در لندن حضور دارند.

شاید تعجب کنید که چرا داستان جمع آوری کلکسیون رولکس با هشدار و پیشنهاد مطالعه بیشتر شروع شده، ولی قیمت های بالایی که حتی مدل های قدیمی تر این ساعت ها دارند نشان از این است که باید کار را بدون هیچ شهبه انجام دهید. برای مثال، قیمت ساعت  Rolex Submariner reference 5513 ساخته شده در سال 1965، از 20000 پوند (با قابلیت جدیدتر تغییر صفحه مدرج) تا 300000 پوند (با صفحه مدرج مدل های اولیه و با کیفیت بالا) متغیر است، و حتی بدون صفحه مدرج، ارزشی برابر با 12000 پوند دارد. با توجه به این قیمت ها، ساعت های تقلبی که در کپی برداری همتا ندارند به وفور یافت می شوند، و حتی با قیمت های پایین تر چنان اغوا کننده هستند که یک متقلب حاضر است ساعت تقلبی نه چندان ارزنده ای را به مچ خود ببندد.

1. مدل Prince

کمی پیش از دهه1930 یعنی در سال 1927، پس از آنکه هانس ویلسدورف بنیانگذار شرکت رولکس صفحه اول روزنامه دیلی میل را به خود اختصاص داد تا ساعتی را تبلیغ کند که به مچ شناگری انگلیسی به نام مرسدس گلایتز بسته شده بود و پس از ده ساعت شنا در کانال مانش هنوز به خوبی کار می کرد؛ این ساعت ساز، هم به عنوان یک مخترع و هم به عنوان یک کارآفرین به شهرت رسیده بود. هر چند بدون شک مدل رولکس اویستر (Rolex Oyster)، پیشگام هنر ساعت سازی محسوب می شود، اولین ساعت مورد انتخاب من، مدل پرینس (Prince) است.

این ساعت که اولین بار در سال 1928 ساخته شد، به خاطر صفحه های دو قسمتی جداگانه اش که به سبک هنری رایج دهه سی طراحی شده بودند، نشانگر حال و هوای آن دهه است. این ساعت ها به دلیل داشتن صفحه ثانیه شمار مجزایی که آنها را به وسیله مناسبی برای گرفتن ضربان قلب تبدیل کرده بود، با نام “ساعت پزشکان” شناخته می شدند. نکته مهمتر اینکه، این ساعت ها به خاطر کیفیت بالایی که داشتند، شهرت پیدا کرده بودند. مستطیل شکل بودن قاب ساعت که جعبه فنر در قسمت پایین قاب و و رقاصکی بزرگ در سمت دیگر آن قرار داشت، طراحی رقاصک و فنر اصلی با ابعادی کمی بزرگتر از حد معمول را امکان پذیر نموده بود. در نتیجه ساعتی ساخته شد که در مطلوب ترین حالت کوک، طولانی تر از سایر مدل های ساعت کار می کرد، و و رقاصک متعادل تری داشت. جای تعجب نیست که تعدادی از این ساعت ها همراه با گواهنامه دقت کورنومتری فروخته می شدند که در آن زمان امری نادر بود. صرفاً بر اساس سلیقه شخصی ام توجه شما را به مدل پرینس برنکارد (Prince Brancard: مدل خمیده تری که کناره های قاب آن عریض تر است) جلب می کنم، که طراحی آن از اواسط دهه 1930 بدون تغییر باقی مانده است.

2.مدل Oyster 

اگر دلیل شما برای جمع آوری ساعت، علاقه مندی به خود ساعت و تاریخچه آن است نه صرفاً شکار اشیاء کمیاب؛ پس انتخاب بعدی شما باید رولکس اویستر ساخت دهه 50 باشد. ساخت ساعت رولکس مثل اکثر ساعت ها، با آغاز جنگ جهانی دوم همزمان شد و به خاطر طرح ساده ای که دارد و چون بیشتر به دلیل قابلیت اطمینان و خوانایی محبوب شده نه زیبایی، آن را ساعت ابزاری می نامیم؛ چرا که هدف ما پیروزی در کسب و کار دولتی است!  شرکت های ساعت سازی بازارهای دیگری نیز پیدا کرده بودند که البته عجیب و غریب به نظر می رسیدند: بر اساس کنوانسیون ژنو، زندانیان جنگ بسته هایی از صلیب سرخ دریافت می کردند و در این پیمان به آنها اجازه داده شده بود اقلام شخصی از جمله ساعت مچی نیز خریداری کنند. ویلسدورف قطعا می دانست که شرکت او با اشتیاق در این طرح مشارکت خواهد کرد، در نتیجه شخصاً و به صورت کتبی به درخواست خرید ساعت از سوی زندانیان جنگ بریتانیایی پاسخ داد و اعلام کرد که تا زمان اتمام جنگ در فکر پرداخت پول ساعت نباشند، که البته هدف اصلی خود از این کار را به خوبی پنهان کرده بود. به طور حتم غیر متعارف است که این نوع ساعت ها برای نبرد ساخته شده باشند، ولی خوب وقتی چنین باشد حتماً قیمت های غیر قابل باوری نیز خواهند داشت. در سال 2015، ساعت رولکسی که به کاپیتان جک ویلیامز تعلق داشت با قیمت 200000 پوند در یک حراجی به فروش رسید، چون این کاپیتان در ماجرای فرار بزرگ سال 1944 نقش داشت.

3.مدل Submariner

پس از جنگ، رولکس روی طراحی ساعت های کاربردی متمرکز شد که بر اساس پیشرفت های فنی حاصل از کاربرد نظامی در سال های اخیر ساخته شده می شدند. مهمترین قابلیت این ساعت ها، ضد آب بودن بود، که برای اولین بار توسط شرکت رولکس برای ساعت ها مچی لحاظ شد. البته مدیر بازاریابی رولکس مدیر، رنه پل ژانر، ایده ساخت این ساعت به سبک متداول یعنی مدل ساب مرینر را مطرح کرد. او غواص آماتوری بود و به یک ساعت مچی با کیفیت و ضدآفب احتیاج داشت. اولین ساعت از این مدل یعنی reference 6200 که خودکوک بود، علائم روی صفحه مدرج آن از جنس رادیوم بودند که در تاریکی روشن می شد، و قاب دور صفحه مدرج به یک سمت حرکت می کرد، به سرعت به مدل ساب مرینر تبدیل شد. هانس دوراندیش اطمینان داشت که این مدل رولکس به حدی در دنیای غواصی محبوب می شود که خود برند در تمام جهان محبوب است، پس حمایت از ژاک پیکارد در ماموریت غواصی در شهر پریست تا عمیق ترین قسمت اقیانوس آرام به نام Mariana Trench، یا امضاء قراردهای نظامی  و یا همکاری با عملیات تجاری غواصی کُمکس تاثیری در این ماجرا نداشت. البته این حمایت های حرفه ای بسیار ارزشمند بودند و نتیجه آن در دهه 60 مشخص شد که تمام مردم از ساعت های غواصی استفاده می کردند. و صد البته که به همین دلیل باید مراتب احتیاط را رعایت کرد. به دلیل سابقه منقطع و قیمت باللای این ساعت ها، باید مراقب بود. با توجه به اهمیت این موضوع؛ با اینکه ساب مرینر کمکس تشریفات اداری خاص خود را دارد و سوابق غواصی مالک آن فریبنده است من از مدل اولیه 6200  که صفحه آن کاملاً کلیشه ای است خوشم می آید. در هر حال برای خرید ساعت های ساب مرینر نباید تعلل کرد، ولی حتماً از یک کارشناس کمک بگیرید.

4.مدل Day-Date

رولکس هیچ وقت ساخت مدلی را که با عنوان ساعت رسمی (dress watches) و یا Date شناخته می شود کاملاً متوقف نکرد، که پس از مدل اویستر در پایان جنگ عرضه شد، این ساعت فوق العاده ساده و با کیفیت است. نام ساعت برگرفته از سازوکار تغییر تاریخ آنی است که رولکس در این مدل از آن رونمایی کرد، این مدل که ایده اصلی آن توسط هانس ویلسدورف مطرح شده بسیار هوشمندانه و بازار پسند بود. وقتی برای اولین بار در سال 1956 تاریخ شمار به ساعت ها اضافه شد، این مدل به نام Day-Date شهرت یافت، مدلی که مسحور کنندگی رولکس را بیشتر کرد. این مدل تنها ساعتی بود که شرکت برای ساخت آن محافظه کاری را کنار گذاشت و گفت هر چه پیش آید خوش آید!

مدل Day-Date صفحات شگفت انگیزی دارد، به خصوص مدلی که در دهه 70 و اوایل دهه 80 عرضه شد، در آن زمان رولکس اجازه فروش ساعت هایی را که در کاتالوگ اصلی معرفی نشده بودند، به خرده فروشان داد. این صفحه ها که با نام  clous de Paris معروف هستند و طرح سوراخ مانندی دارند در رنگ های لاکی مختلف و از جنس سنگ یشم، عقیق، مرمر و حتی لاجورد آبی طراحی شده بودند، که رولکس برای ساخت آن آمار سران دولتی و سلبریتی ها را مشخص کرده بود. ساعت مدل Presidential مشتاقانی داشت که در فهرست رده اول ها نام افرادی چون دوایت دی آیزنهاور، جان اف کندی، بونو، بروک شیلدز و بورین یلتیس جای گرفته بود. ساده ترین راه این است که به کاتالوگ فیلیپس نگاهی بیاندازید که در حراجی سال 2015 به ساعت Day-Date اختصاص یافته بود و در همان سال بود که من مدل مورد علاقه خودم یعنی ساعتی با صفحه زردرنگ استلا را انتخاب کردم.

5.مدل Daytona

نوبت به مدل Daytona می رسد. عالی ترین طرح ممکن و مدلی که کلکسیونرها برای آن جعبه جداگانه ای تهیه می کنند. ساعتی که نمی توانید از سیمای ناب آن چشم بردارید، و آخرین مدل بودن یا داشتن ویژگی استثنایی دیگر، از ارزندگی آن کم نمی کند. این ساعت مورد علاقه دهه شصتی های کلاسیک است که تحت تاثیر شفافیت آن قرار می گیرند (که به نظر می رسد این ویژگی امروز چندان مورد توجه شرکت رولکس نیست) مدل Safari با روکش طلا مثال خوبی از این مدل است که بخاطر جلوه بهتری که دارد حاضر هستید پول بیشتری برای آن بپردازید. البته من چنین کاری نمی کنم. باز به زمان هشدار باش رسیدیم. بهتر است از گران قیمت ترین مدل ها دوری کنید.

6. مدل Milgauss

 اگر مدل Day-Date از اواخر دهه 80 دیگر چندان زبانزد مردم نبود به این دلیل است که رولکس داشت تمام تلاش خود را برای دستیابی به این جایگاه فعلی به کار می بست. رولکس مدرن مدیون گذشته اش است، البته همه ساله با عرضه بهترین ساعت ها که از هر لحاظ عالی هستند و نشان از عملکرد تحسین بر انگیز این برند دارند، دین خود را ادا می کند. خرید ساعتی که بهتر از رولکس باشد احتمالا محال است، و نکته شگفت انگیز تر اینکه رولکس روی هر چیزی دست بگذارد بهترین خواهد بود، از معماری گرفته تا اسپانسر شدن فقط به صورت نظارت و برنامه ریزی و تحقیق. همه این حرفا یعنی قطعا باید یک ساعت مدرن در کلکسیون خود داشته باشید. انتخاب من مدل Milgauss است.